İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), TÜBİTAK-ARDEB 1001 2025 Yılı 1’inci Dönem Değerlendirme Sonuçlarına göre 23 projesiyle desteklenmeye hak kazandı. Enerjiden müziğe, sağlıktan çevreye ortaya koyacakları çıktılarla etki oluşturmayı hedefleyen bazı TÜBİTAK 1001 projeleri üzerine proje yürütücüleri tarafından paylaşılan bilgiler, İTÜ Medya ve İletişim Ofisi tarafından derlendi.

Işığı daha etkin soğurabilen yenilikçi çekirdek-kabuk yapılı güneş hücreleri

İTÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik Mühendisliği bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Karaağaç yürütücülüğündeki “SnS ve SnS1-xSex Tabanlı Çekirdek-Kabuk Mimaride Güneş Hücrelerin Geliştirilmesi: TiO₂ Pasivasyonu ve Nanoyapılar ile Performans Artırımı” başlıklı TÜBİTAK 1001 projesi

Proje, çevre dostu, düşük maliyetli ve bol bulunan malzemelere dayalı yeni nesil güneş hücrelerinin geliştirilmesini hedefliyor. SnS ve benzeri bileşiklerin, kontrollü olarak sentezlenen çinko oksit (ZnO) nanoçubuklarla birleştirilmesiyle, güneş ışığını daha etkin soğurabilen yenilikçi mimariler oluşturulacaktır. Bu doğrultuda, geleneksel düzlemsel yapılarla karşılaştırıldığında daha yüksek güç dönüşüm verimliliği ve optik geçirgenlik sunan çekirdek-kabuk yapılı güneş hücreleri tasarlanacak.

Proje kapsamında düzlemsel ve bir boyutlu (1D) mimariler ilk kez aynı çalışma çatısı altında karşılaştırmalı olarak incelenecek; farklı yapıların verimlilik üzerindeki etkileri değerlendirilecek. Elde edilecek sonuçların, sürdürülebilir, şeffaf ve yüksek verimli fotovoltaik aygıtların geliştirilmesine bilimsel ve teknolojik katkı sağlaması bekleniyor. Yürütücülüğünü Prof. Dr. Hakan Karaağaç’ın yaptığı projede Eskişehir Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü’nden Doç. Dr. Mustafa Kulakçı da araştırmacı olarak yer alıyor.

Türkiye rock müziğine dair kapsamlı bir literatürü kazandıracak müzikal analiz

İTÜ TMDK Müzikoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ozan Baysal yürütücülüğündeki “Türkiye’de Rock Müziğe Analitik Yaklaşımlar (2000-2025)” başlıklı TÜBİTAK 1001 projesi

Proje, 2000–2025 yılları arasında Türkiye’de etkin olmuş rock gruplarının müzikal üretimlerini çok katmanlı analiz yöntemleriyle incelemeyi amaçlarken, yerel müzikal miras, küresel etkiler ve dijitalleşmenin biçimlendirdiği bu müzik türünü, armoni, melodi, ritim, söz-müzik ilişkisi, form yapıları ve prodüksiyon teknikleri bağlamında değerlendirerek, bu alanda ülkemizde ağırlıklı olarak hakim olan kültürel çalışmalar ve sosyolojik yaklaşımları müzikolojik bir perspektifle tamamlamayı hedefliyor. Betimsel, istatistiksel, semiyotik ve prodüksiyon odaklı analizleri bir araya getirecek çalışmanın, Türkiye rock müziğine dair kapsamlı bir müzikal analiz literatürü kazandırması bekleniyor.

 Yürütücülüğünü Prof. Dr. Ozan Baysal’ın (İTÜ) üstlendiği projenin ekibinde Doç. Dr. Barkın Engin (Bahçeşehir Üniversitesi), Dr. Öğr. Üyesi Recep Gül (İTÜ) ve Dr. Faruk Çalışkan (İTÜ) araştırmacı olarak, Prof. Songül Karahasanoğlu (İTÜ) ve Prof. Dr. Can Karadoğan (İTÜ) danışman olarak yer alıyor. Projede 1 yüksek lisans 3 doktora öğrencisi bursiyer olarak görev alacak.

Çeşitli kanser türlerine karşı peptit polimer sistemiyle geliştirilen yöntem

Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Çağatay Altınkök’ün yürütücülüğündeki “Negatif Yüklü Peptitlerin Hücre Sitozolüne Hedeflenmesi Amaçlı Polimerik Taşıyıcı Yapıların Geliştirilmesi” başlıklı TÜBİTAK 1001 projesi

Proje kapsamında, peptitlerin terapötik etkinliklerini ve biyoyararlanımlarını arttırmaya yönelik, polimer tabanlı taşıyıcı sistemlerin geliştirilmesi amaçlanıyor. Bu doğrultuda hücre sitozolünü hedef alan ve pH’ya duyarlı polimerik peptit taşıyıcı sisteminin geliştirilmesi için ana bileşenleri oluşturan amfifilik polimer segmentleri tasarlanacak. Tasarlanan polimerik taşıyıcı sisteme, Ras/Raf/MEK/ERK sinyal yolağında kilit rol alan Bag-1S/C-Raf kompleksini inhibe etmek amacıyla sentezlenecek negatif yüklü bir antikanser peptit, fiziksel yolla enkapsüle edilecek. Oluşturulan peptit polimer sisteminin RAS mutasyonuna sahip pankreas, kolon ve meme kanseri hücrelerine karşı vereceği yanıtlar in vitro olarak incelenerek, geliştirilen yöntemin etkinliği araştırılacak.

Doç. Dr. Çağatay Altınkök yürütücülüğündeki projede Prof. Dr. Muhammet Kahveci (İstanbul Teknik Üniversitesi) ve Dr. Öğr. Üyesi Özge Tatlı (İstanbul Medeniyet Üniversitesi) araştırmacı olarak yer alıyor.

Gelecekte daha sık ve yoğun yaşanması beklenen çöl toz taşınımı olaylarının hava kalitesine etkisi

Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Dr. Öğr. Üyesi Yusuf Aydın’ın yürütücülüğündeki "Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan Kaynaklanan Toz Taşıma Desenlerinin Değişen İklim Koşulları Altında Türkiye Hava Kalitesi Üzerindeki Etkilerinin WRF-Chem Modeli ve Uzaktan Algılama Teknikleri Kullanılarak Değerlendirilmesi" başlıklı TÜBİTAK 1001 projesi

Proje kapsamında, iklim değişikliğinin etkisiyle gelecekte daha sık ve yoğun yaşanması beklenen çöl toz taşınımı olaylarının, Türkiye’nin hava kalitesi üzerindeki etkileri bütüncül ve disiplinler arası bir yaklaşımla incelenecek. Bu doğrultuda, WRF-Chem atmosferik modeli, uydu tabanlı uzaktan algılama ürünleri ve yer tabanlı gözlem verileri bir arada kullanılarak, bölgesel düzeyde toz taşınımının hava kalitesine olan etkisi detaylı biçimde analiz edilecek.

Dr. Öğr. Üyesi Yusuf Aydın’ın yürütücülüğündeki projenin ekibinde ayrıca İstanbul Teknik Üniversitesi Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsünden Prof. Dr. Alper Ünal ve Sağlık Bilimleri Üniversitesinden Prof. Dr. Göksel Demir de yer alıyor. Proje kapsamında bir doktora ve bir yüksek lisans öğrencisi de yer alacak ve desteklenecek. Projenin hem bilimsel literatüre hem de ulusal ve uluslararası düzeyde çevre ve iklim politikalarının şekillendirilmesine önemli katkılar sunması bekleniyor.